تضعیف قدرت اوپک در بازار نفت جهانی
اوپک، کارتل نفتی قدرتمند جهان، با چالش‌های متعددی از جمله ظهور تولیدکنندگان جدید، کاهش تقاضا از سوی مشتریان کلیدی مانند چین، و رشد بی‌سابقه تولید نفت در کشورهای غیرعضو مواجه شده است. این تغییرات به طور قابل توجهی تعادل قدرت را در بازار نفت جهانی تحت تأثیر قرار داده است.
در سال‌های اخیر، کشورهای تولیدکننده نفت غیرعضو اوپک مانند کانادا، برزیل و گویان توانسته‌اند تأثیر قابل توجهی در بازار جهانی داشته باشند. در عین حال، ایالات متحده با تکیه بر انقلاب شیل، نه تنها به بزرگترین تولیدکننده نفت جهان تبدیل شده، بلکه جایگاه عربستان سعودی را به عنوان بزرگترین صادرکننده نفت نیز برای مدت کوتاهی تصاحب کرده است.
تولید نفت ایالات متحده در سال 2024 به رکورد 13.2 میلیون بشکه در روز رسید و پیش‌بینی می‌شود این رقم در سال 2025 به 13.5 میلیون بشکه در روز افزایش یابد. این رشد تولید، که همراه با تغییر رویکرد شرکت‌های شیل به سمت بازدهی سرمایه‌گذاری و جریان نقدی بوده، به تدریج تسلط اوپک بر بازار را کاهش داده است.
تقاضای ضعیف و رکود اقتصادی در چین
چین، به عنوان یکی از بزرگترین مصرف‌کنندگان نفت جهان، با کاهش رشد اقتصادی خود موجب افت تقاضای نفت شده است. این کاهش تقاضا، همراه با اشباع بازار از سوی برخی اعضای اوپک که بیش از سهمیه‌های تعیین‌شده تولید کرده‌اند، باعث شده بازار نفت با مازاد عرضه مواجه شود.
چالش‌های درونی اوپک
برخی از اعضای اوپک، به‌ویژه آن‌هایی که به شدت به درآمدهای نفتی وابسته هستند، از محدودیت‌های تولید ناراضی بوده و بیش از سهمیه‌های خود تولید کرده‌اند. این موضوع، به همراه عرضه فزاینده نفت از سوی تولیدکنندگان غیرعضو، موجب شده است که اوپک برای حفظ تعادل بازار با دشواری‌های بیشتری روبرو شود.
کاهش سهم اوپک در بازار جهانی
بر اساس گزارش بانک آمریکا، سهم کشورهای غیرعضو اوپک در بازار نفت جهانی تا اوایل سال 2025 به 70 درصد خواهد رسید، در حالی که این رقم پیش از همه‌گیری کرونا حدود 60 درصد بود. همچنین پیش‌بینی می‌شود تا سال 2030، کشورهای غیرعضو اوپک 75 درصد از رشد تقاضای جهانی نفت را تامین کنند.
چشم‌انداز آینده
اگر اوپک اقدام به کاهش بیشتر تولید خود نکند، طبق پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی، مازاد عرضه جهانی در سال 2025 به بیش از یک میلیون بشکه در روز خواهد رسید. این وضعیت می‌تواند قیمت‌ها را تحت فشار قرار داده و قدرت چانه‌زنی اوپک را بیش از پیش کاهش دهد.
نتیجه‌گیری
تغییرات گسترده در بازار نفت جهانی، اوپک را در موقعیتی قرار داده که برای حفظ نفوذ و نقش خود در بازار، باید استراتژی‌های خود را بازنگری کند. ظهور تولیدکنندگان جدید، تحولات اقتصادی در کشورهایی مانند چین، و کاهش وابستگی جهان به نفت، همگی عواملی هستند که نیاز به همکاری، انعطاف‌پذیری و نوآوری را برای اوپک و دیگر تولیدکنندگان نفت ضروری کرده است.
این تحولات نه تنها برای اوپک، بلکه برای تمامی بازیگران بازار انرژی، چالشی بزرگ و فرصتی برای تطبیق با واقعیت‌های جدید صنعت نفت محسوب می‌شود.